Dzieje Balatonu

Zanim napiszę jak powstało to największe jezioro Europy - trochę liczb.
Długość jeziora - ok. 77 km.
Szerokość - od 2 do 14 km.
Średnia głębokość - ok. 3 m.
Max. głębokość - ok. 12 m. 
Powierzchnia tafli - prawie 600  km²

     Dwa razy okrążyliśmy cały Balaton zatrzymując się w kilkunastu większych miejscowościach. Jedna pętla to blisko 200km. Relację z odwiedzonych miast zamieszczę w innym miejscu. Czas skupić się na tym jak powstało jezioro.

     Jak podają źródła jezioro w obecnej postaci powstało około 20 tys. lat temu. Ruchy pionowe skorupy ziemskiej, związane z wypiętrzaniem się Karpat, spowodowały jej spękanie i uaktywniły procesy wulkaniczne. Wydostająca się na powierzchnię lawa krzepła tworząc pokrywy lawowe wysokości 60-80 m i nieco wyższe stożki wulkaniczne. Istnieją one do dziś w postaci bazaltowych wzgórz usytuowanych wzdłuż północnego brzegu jeziora ( Tihany, Somló, Badacsony i Szent-György). 

      Na skutek zapadania się terenu wzdłuż uskoków równoległych do południowej krawędzi Lasu Bakońskiego, powstał rów tektoniczny, w którym uformowała się misa obecnego jeziora. Uskok północny pokrywa się mniej więcej z linią obecnego północnego brzegu jeziora, co objawia się nagłym obniżeniem się dna do 3-4 m poniżej lustra wody. Uskok południowy jest natomiast znacznie odsunięty w głąb jeziora, dzięki czemu południowemu brzegowi towarzyszą szerokie na 500-1000 m płycizny. 

     Płytka woda wcześnie się nagrzewa i sezon zaczyna się już w połowie czerwca, a trwa do połowy października. Panuje tu niezwykle ciepły klimat i temperatura w sezonie nie spada poniżej 25 stopni, co pozwala przez długi czas cieszyć się słońcem. Poziom wody w dawnym Balatonie nie był stabilny. W okresach suchych jezioro wysychało niemal zupełnie.

     Balaton jest w zasadzie jeziorem bezodpływowym. Warunki klimatyczne i geograficzne powodują, że parowanie z jeziora wyraźnie przewyższa opady. Bilans wodny wyrównują dopływy: rzeka Zala i 44 mniejsze rzeczki i potoki oraz źródła podziemne w obszarze misy jeziora. Zarówno Zala jak i pozostałe cieki wodne niosą do Balatonu wiele związków wapnia i magnezu oraz substancji organicznej, co powoduje znaczne zmętnienie wód jeziora i małą ich przejrzystość ( tak wyczytacie w Necie, choć za każdym razem kiedy tam przebywamy woda jest krystalicznie czysta ). 
     Woda w Balatonie jest bogata w aniony ( węglany, siarczany ) oraz w kationy ( magnez, Wapń, sód). 

     Historia tego regionu była burzliwa. Od czasów rzymskich jezioro stanowiło ośrodek produkcji win. W XVI wieku przebiegała tędy granica oddzielająca Węgrów pod panowaniem Turków od Węgrów pod berłem Habsburgów. Pierwsze wille i kurorty pojawiły się w 1765 roku. Od tej pory Balaton to węgierskie Lazurowe Wybrzeże, miejsce gdzie wypada być, mieć daczę albo chociaż kawałek ziemi z widokiem na wodę.

     Zapraszam do dalszej lektury.